Elmo Peeters, lid van de Raad van bestuur van Interrand: “Eigenlijk zou nu de blauwe zak in de keuken moeten staan, als meest gebruikte zak. En de restafvalzak verder weg, omdat je die maar af en toe gebruikt!” Je zou het niet zeggen, maar afval is een belangrijk onderdeel van ons leven en er komt heel wat kijken bij het beheer van wat wij zorgeloos “wegdoen”. Elmo Peeters, gemeenteraadslid voor Groen+ en lid van de raad van bestuur van Interrand, de intercommunale die het afval beheert voor Tervuren, Hoeilaart en Overijse. Interview: Miriana Frattarola en Viki van de Voer.

Dat klinkt als een weinig dankbare taak, je bezighouden met de inhoud van onze vuilbakken! ;-)

Elmo: “Je zou verbaasd zijn wat een boeiende wereld de afvalverwerking is, zeker als je het groene gedachtegoed aanhangt. Want elk van ons kan al veel doen door bewuster om te gaan met afval. De inhoud van onze ‘gewone’ vuilbak (of restafval) is iets waar we weinig bij stilstaan. Een van de belangrijke doelen van Interrand is het verminderen van de hoeveelheid van het restafval. Afgelopen jaren zijn we daar goed in geslaagd: in 2016 werd er nog 163 kg restafval per inwoner opgehaald, in 2019 was dit al gedaald tot 128 kg. In 2020 produceerden we (vermoedelijk als gevolg van de lockdown) weer wat meer afval met 134 kg per inwoner.”

Wat gebeurt er eigenlijk met mijn vuilnis, eens die is opgehaald?

Elmo: “Het restafval van Tervuren wordt naar Leuven gebracht waarna het via binnenscheepvaart naar Doel getransporteerd wordt. Daar gaat het de verbrandingsoven van Indaver in. Dat is dus het probleem met restafval: het is een eindproduct. En ondanks dat moderne verbrandingsinstallaties veel minder uitstoten en ook elektriciteit opwekken, blijft hergebruik en recyclage een veel duurzamere oplossing.”

Viki van de Voer composteert zijn banaanschil. Weer iets minder in de restafvalzak!

“Een petfles of bananenschil die in de restafvalzak belandt, wordt verbrand. Maar als ze in de pmd- en gft-zak terechtkomen, worden ze gerecycleerd en gecomposteerd. Vanuit Interrand doen ze hun best om de burger te stimuleren om afval te sorteren. Ik vind de nieuwe blauwe zak een enorme vooruitgang. En met de keuze tussen zakken of een container voor het gft-afval proberen ze ook iedereen tevreden te stellen.”   

Ik vermoed dat Interrand eerder de ontevreden gebruikers te horen krijgt…

Elmo: “Inderdaad, dat is begrijpelijk. Als alles goed werkt, vinden mensen dat normaal. (Het staat je natuurlijk vrij je complimenten te uiten op de Facebook-pagina van Interrand!) ;-) Enkele jaren geleden waren er best veel klachten over de bruine papieren zak voor gft-afval, want die scheurde als hij nat was, iets dat met ons Belgisch weer niet ongebruikelijk is. Als je ze dan oppakte, bleef de onderkant soms gewoon op de stoep staan. Zowel de laders als de burgers waren ontevreden. Een ander nadeel was dat we nog slechts één leverancier voor die zakken hadden, er was vaak vertraging, of de verpakking telde niet het juiste aantal zakken… Zo zijn we dus overgestapt op de composteerbare gft-zak die we nu kennen. En daar is de klacht voornamelijk dat die niet blijft rechtopstaan, en scheurt als je er takken insteekt. Maar als je er hetzelfde gewicht gras instopt, is hij wel steviger dan de papieren zak! De klachten zijn verminderd, maar niet verdwenen. Dus bieden we nog een alternatief aan: de nieuwe gft-containers.”

Waarom zijn die zo duur? Tussen € 57 en € 197 per jaar, het is niet niks…

Elmo: “Dat heeft 2 redenen: de containers waren niet begroot, de prijs van de containers moet dus kostendekkend zijn. En we hebben ervoor gekozen om de zakken te blijven aanbieden. Doordat de twee mogelijkheden naast elkaar bestaan, valt de kost van de container duurder uit. Je hebt een aantal vaste kosten, zoals bv. aanpassingen aan de ophaalwagens (waar een laadsysteem aan toegevoegd moet worden), maar die zijn niet eens meegerekend in de prijs van de container zelf. De prijs omvat de aankoop van de bak + de lediging. Let wel, het gaat om een inschatting, na een jaar zullen we die evalueren in functie van het reële gewicht dat in de bakken belandt. De prijs kan nog herberekend worden.”

“We zetten sowieso een stap vooruit door de mogelijkheid te bieden en de keuze te laten! De container is een optie. Moesten we die verplicht maken, dan moest de prijs lager. Ik snap de kritiek, maar dit was de best mogelijke optie… Iedereen moet in functie van zijn situatie uitmaken wat de beste oplossing is. Hoe meer gft-afval je hebt, hoe voordeliger een container wordt. Je kan hem ook delen met je buren, dat drukt de kost. Kiezen voor een container doe je voornamelijk voor het extra gebruiksgemak. Wil je de goedkoopste oplossing, dan blijven zakken vaak de beste keuze. Het allerbeste is natuurlijk thuis composteren als je daar de kans toe hebt.”   

Hoeveel mensen in Tervuren hebben de container aangevraagd?

Elmo: “Vrij veel. Van de meer dan 1.100 containers die tot nu toe zijn besteld, waren er meer dan 500 voor Tervuren bestemd (situatie eind april). En de container van 140 L (het midden formaat) bleek de populairste. Het is natuurlijk moeilijk te voorspellen, want wij rekenen met gemiddelden, maar in de zomer heb je natuurlijk meer gft-afval dan in de winter. Misschien dat er naar de zomer toe meer grote containers besteld worden.”

Wat zijn eigenlijk de voordelen van de nieuwe blauwe pmd-zak?

Elmo: “De invoering van de ‘nieuwe blauwe’ werd opgelegd vanuit Vlaanderen, waardoor de sorteerregels nu overal gelijk zijn. Het pmd-afval gaat naar een machine die de zakken verscheurt. Daarna wordt er met magneten het metaal uitgehaald, en zijn er allerhande rasters om de verschillende elementen uit te sorteren. Wel, de oude installatie kon tot 8 fracties uitsorteren, bij de nieuwe installatie loopt dat op tot 15 verschillende fracties. Dat wil zeggen dat we veel meer kunnen hergebruiken en dat we dus meer fracties kunnen meegeven in de pmd-zak. Aangezien wij al roze zakken hadden en de nieuwe blauwe zak zowel de oude blauwe- als roze zak vervangt neemt het gebruiksgemak enorm toe.”

“Het enige nadeel voor de burger is dat harde plastics die niet afkomstig zijn van verpakkingen wel in de roze zak mochten maar niet in de nieuwe blauwe zak. Zo kon je oud speelgoed of een kapotte tuinslang wel meegeven met de roze zak maar niet met de nieuwe blauwe zak, ondanks dat ze wel recycleerbaar zijn! Vandaar dat we hebben beslist om die (in kleine fracties) gratis toe te laten in het recyclagepark, om te vermijden dat ze toch bij het restafval belanden. Al zal dat ongetwijfeld nog gebeuren, want ik begrijp dat je niet voor elke kapotte emmer naar het containerpark wilt rijden. Maar het grootste volume blijft toch het dagelijkse afval, de yoghurtpotjes, flesjes en blikjes, de chipszakken… In een gezin merk je al snel een groot verschil als je sorteert!”

Goed sorteren is belangrijk, maar niet simpel, er komen zoveel regels bij kijken…

Elmo: “Enkel als je je afval juist sorteert, kan het proces vlot verlopen. In de sorteerregeling staat bv. dat je yoghurtpotjes niet in elkaar mag stapelen. Dat komt raar over, want zo zou je juist veel ruimte in de blauwe zak besparen. Mensen verdenken ons ervan “meer zakken te willen verkopen”, maar de echte reden is dat de sorteerinstallatie ze anders niet meer herkent als potjes en ze dus niet gerecycleerd kunnen worden!”

“Een ander voorbeeld zijn de ‘composteerbare’ zakjes uit de supermarkt of ‘bio afbreekbare’ plastics. Als je deze op een composthoop gooit, verteren ze niet helemaal. Dit komt omdat ze enkel composteerbaar zijn in gecontroleerde omgeving, bijvoorbeeld een professionele compostinstallatie (waar ons gft-afval naartoe gaat). Door de temperatuur te controleren en bepaalde microben en bacteriën toe te voegen wordt in een paar dagen een proces bereikt dat in jouw tuin jaren in beslag neemt. En toch mogen zogenaamde ‘bio plastics’ niet in de gft-zak.”

Maar waarom?

Elmo: “Omdat de labels van die bioplastics niet erkend zijn. Neem bv. plastic bestek, en daar staat op ‘bio-afbreekbaar’: we kunnen niet achterhalen welke van die producten gerecycleerd kunnen worden en welke niet. Dat levert veel problemen op in het compostproces. Bovendien kunnen de afvalophalers onmogelijk het verschil onderscheiden tussen gewone plastics en ‘bio plastics’. Dus als je met een groen hart denkt: ‘ik koop bio-afbreekbaar bestek’, wel, het moet toch naar het restafval… Kortom, dat is eerder een verkoopargument.”

Viki van de Voer: “Met de nieuwe blauwe zak kan men veel meer soorten afval recycleren. Maar daarvoor moet je wel op de juiste manier sorteren!”